Achoimre mí Deireadh Fomhair 's Samhna

Tá dhá mhí caite ón uair déireadh gur scríobh mé ann anseo. Thosaigh Anna, m'iníon is sine ag freastal scoile, 's d'aithrigh sé gach uile rud: rudaí maith 's rudaí níos deacraí. Bhain don Gheailge buille mór nuair a thosaigh Anna ag caitheamh an lae in áit lan Béarla. Níor dóigh liom go mbeadh saol an tí chomh diffriúil mar atá sé. Ní féidir liom a rá cén fath go raibh deacreachtaí agam Gaeilge a úsáid nuair a bhí mé níos gnothach, 's ag fás cleachtú le sceidéal nua, ach bhí. D'fhás mé uafasach mí-ríalta leis nuair a bhí roinnt ama gearr agam léi: uair sular a dtosnaíonn scoil, uair sos i ndiadh scoile do sneaic, am suipéar, agus uair ag am codlata. Go deimhin, tá sach am ann, ach gearrtha i bpiosaí bíodacha, tá sé níos deacair sreabhadh a fháil. Bhí Anna gan suim i nGaeilge freisin, nuair atá gach aon duine ina saol seachas mise ag labhairt Béarla léi. Measaim go bhfuil sé nádúrtha a bheith praiticiúil, 's nach bhfeiceann sí úsáid uirthi (an Ghaeilge), si cuma léi faoi.
Ní raibh Niamh ag úsáid mórán focal Gaeilge agus do fath éigin amadach, bhí eagla orm á úsáid léi. Tá mé criothnaithe ag smaoineamh mar sin! Tá fhios agam go maith gur féidir léi seacht teanga a fhoghlaim i gcomhthráth; ní bheidh trioblóid aici le dhá teanga. Ach cé go raibh sí chomh diffriúil na Anna, ag teacht chun teanga níos moille, tháinig faitíos orm.

Bhí cúpla seachtain ann, tá naire orm a rá, go raibh mé réidh á éirí as. Cheap mé go raibh an broinglóid gan dóchas, dairíre. Ní chreidim go raibh sé chomh dona sin, ach bhí.
Agus níl a fhios agam cén fath a bhfuil an infheistíocht tochtmhar seo agam sa teanga seo, ach tá! Nuair atá teip orm maidir leis na teanga, téim faoi bhrón! Níl fath ann dó go fírinneach. Níl aon duine ag tabhairt airgead dom an teanga a labhairt. Is cuma le gach duine seachas mé féin. Ní bheidh fearg ar aon duine má stopann mé. Ní bheidh athas ar aon duine mé coinnim. Ní bheidh duais agam má tá saghas éacht agam leis. Ach tá an brionglóid craiceáilte seo i mo chroí, agus creidim gur chur Dia ann é.

I ndéireadh, tá athas orm a rá anocht go raibh lá lan le Gaeilge againn anseo inniú, agus dá mbeadh tú anseo linn, rachadh tú i bhfeidhm orainn. B'fhéidir, mura criticeoir gramadach tú.

Léigh mé alt áit éigin go dúirt nach foghlaimíonn paistí focal as teilifis. Bhí argóint acu go raibh comhrá beo le duine beo os a gcomhair an slí is fearr dóibh agus níor fasann a stór focal ag faire teilifis nó fiseán mar sin. Cé go tagaim leo nach ionadaí é teilifis, níl ceist ann go bhfuil duine beo i bhfad níos fearr, agus in fhirinne, ní cosantóir teilifis mé in aon chór go hiondiúil, feicim le mo shuile 's cluasa féin go foghlaimíonn Anna ón cartún ar TG4! Tá mé ag tabhairt uair screen time di mar sos 's duais tar éis a obair bhaile, agus i gcónaí, tá Horseland uathi! Níl mé i ngrá le gach duine air, ach is maith léi é, agus d'fhoghlaim sí trí focal as inniu! Níl mise ag gearan!

Muise, céard a chaill muid an dá mí seo chaite? Caithfidh muid teannadh le chéile.
Oíche Shamhna...

Bhí banphrionsa agus Bóin Dé againn an bhliain seo. Bhí Anna ag iarraidh a bheith Calypso as Horseland, ach ag deireadh an lae, ba banphrionsa í arís.

Ach fuair muid rud eile mar bharr ar milseáin. Nuair a tháinig muid abhaile ón milseáin bailiúchán, bhí puiscín ann in éineacht linn!



Nora is ainm di. Tá sí ag éirí go maith linn, ina cónaí sa scioból, ag breith ar luch, ag dul sa tóir ar Niamh, 's ag glacadh néal codlata ó am go hám ar ár ngluine.
Is puisín deas í, agus breisiú breá don ár teaghlach beag.






Má bhí tú ag léamh an t-Earrach seo chaite, b'fhéidir gur cuimhin leat an Bouli 's Sibelín go ndearna mé as cré. Bhuel, bhí fhios agam nach raibh siad do-briste, ach aililiú, níl mórán fagtha díobh anois!

Tá Sibelín gan sron, eireaball capaill, cos amháin, géag ar bith, cluas amháin, 's leath sciorta.
Saol garbh doiligh aici.
Cailín bocht.

Ach féach ar an cuma sasta atá fós uirthi!
Tá ceacht ann dúinn go léir. ☺

Celtic Colours Festival, tar ar ais!

Nach iontach an t-am a bhí agam ag an fleá cheoil Celtic Colours, an seachtain seo chaite!

Bhuail mé le Mícheál O Súilleabháin, Máire O Keeffe, Brian O hEadhra, Fidil, Gay & Seán McKeon, Laoise Kelly, Liam O Maonlaí, Maighread & Tríona Ní Dhomnhnaill, Mairéad Ní Mhaonaigh, Seosamh O Neachtain, agus Brendán Begley 's a mhac is sine. D'iarr na heagradóirí díom a bheith mar saghas ambasadóir do na hEireannaí nuair a bhain siad an fleá cheoil amach. Reitigh siad cóisir dóibh i ndiadh an chéad ceolchoirm, agus bhí cuireadh agam don dálas sin, a bheith le fidil i mo lámh 's Gaeilge ar mo theanga le haidhaigh fáilte cairdiúil a chur, agus iad a dhéanamh chomh compórtach más féidir.

Ach níl pioc cruthúnas agam. Chas mé ceol leo ag an seisiúin, 's bhí cómhrá, bia 's deoch againn le chéile ag suipéir 's cóisir, ach tá mé gan fianaise. Tá mé lán le cuimhne iontach mar sin féin!

Thug mé mo cheamara liom, ach dóigh éigin, las sé ina aonar taobh istigh mo spórán, agus bhí an cadhnra marbh nuair a thug mé amach é a úsáid. O bhuel! Sin an slí!

Seo fiseán de cuid de na ceol a bhí le chloisteáil ann. Bhí sé thar barr. Bhí mé ar muin na muice, dairíre.

Tá mé an-buíoch as an seans a bhí ann, cuid mór cómhrá Gaeilge a fháil (buíochas le Dia!) ag eirí cairdiúil le daoine luachmhar, 's sean-chairde a fheiceáil arís.

An-am ar fad.

Scéal brónach

Téann mo phaidreacha suas don teaghlaí bochta na píolótaí i gConamara...

Nach cruálach an saol uaireanta.

Ná caill an bus!

Thosaigh Anna ag freastal scoil an bhliain seo. Cár imigh an t-am? Is breá léi é. Bhí sceitimíní uirthi á thosú agus d'aithrigh a clog inmheánach cheana! Tá sí ina seasamh go moch ar maidin ina aonar go hiondiúil anois. Níl orm í a dhúiseacht. Is cailín an-cairdiúil í, agus is breá léi ag caint 's ag sugradh le na paistí eile.

Ach dar léi, foghlaimíonn sí na rudaí céanna gach lá. Tá an comhrá céanna againn gach trathnona.

"Céard a fhoghlaim tú inniu?"

"An rud céanna mar inné."

Tá sí ag marcaíocht ar an mbus gach lá, agus tá siúl fada againn an bus a fháil freisin. Tuigim go bhfuil achar níos foide ag duine éigin, ach mo léan, ar an cnoc seo? Agus sa bhaisteach, sa gheimhreadh, ag siúl le beirt phaiste beaga i troithe sneachta? Níl sceitimíní orm faoi. Chuir mé pictiúr den cnoc ar an mblag an samhradh seo chaite: ach ní sa griangraf ach an deireadh ; nuair atá muid ag an áit sin, tá muid tar éis ag siul sé nóiméad. Agus ar ndóigh, ní hé an bhealach síos é an fadhb: ach ag teacht anuas aríst!

Niamhín bocht, bíonn sí ag iarraidh dul le hAnna ar an mbus. I gceann cúpla bliain gearr, rachaidh, mo Stór. Tiocfaidh an lá go mbeidh tú tinn tuirseach leis!

--------------------

Is mian liom gur tosnódh Anna an cluiche seo arís, mar tá an fhoirm 's freagra mícheart aici leath chuid den am anois. Tá mé ag déanamh mo dhícheall Gaeilge a úsáid go heisiach san oíche ó mbíonn sí in áit Béarla ar feadh an lae anois. Níl sí ag déanamh ro-dona ag labhairt Gaeilge liom, tá sé beagáinín nádúrtha di, ach caithfidh mé a bheith an-dícheallach go fasfaidh sí níos laidire agus féinmhuiníneach leis.

------------

Is é lá daor againn inniu, agus níl sé ach a h-ocht a chlog ar maidin fós! Rug Niamh ar mo ríomhaire glúine a bhí ar bhord agus mé ag cur amach an bruscair. Thit sé ar an úrlár, agus tá bloscadh bainte as an scáileán, díreach ó thaobh amháin gon taobh eile, ó coirnéal go coirnéal. Is cuma léi, ach bainneann sé go mór le m'fhear chéile 's mé féin! Míle dollar, imithe i nóiméad, ach coicís oibre go hiomlán ag teacht. Sin an slí! Feicim na súile móra gorma sin ag féachaint orm go neamhchiontach, agus coinneann sí ar a bealach chun chéad rud eile. Ní raibh mé crosta léi - cén chaoi go bhféadainn a bheith? Ní thuigeann sí cúrsaí airgid, nó an ciall idir saor agus daor. Tá siad díreach mar a chéile dar léi!

An leigheas? Ullmhaigh pota tae nua. Le cupán te i do lámh, tá radharc níos fearr den domhain agat. ☺

Toot Toot!

Sin mar a chloisimse ar feadh an lae anois, mar thug m'fhear chéile feadóg do m'inion.
Go raibh míle míle maith agat, a Dhuine.
Nach uafasach, tubaisteach, millteanach an torann a déaneann siad. Mo léan. Agus ní dhéanann siad ach nóta amháin arís agus arís eile, ar ndóigh. Nóóóóta faaaaaada aaan-aaard.
Tá sé ceart go leor do mar tá sé ar obair ar feadh an lae. Níl sé ag éisteacht leis an ceolfhoireann uallach.

Agus ós rud é go bhfuil fhios acu gach rud ann le fios (níl fhios agamsa Aon rud faoi ceoil, dar leo), níl cead agam cunamh nó treoracha a thabhairt ar chor ar bith. Tá siad ag muineadh iad féin, a deir siad. Mmm hmm... feicim é sin. Agus cén chaoi a bhfuil sibh ag dul chun cinn?? An bhfuil cead agam an ceist SIN a chur?

Tá teach cultúr againn, cinnte, le paisti ag rith timpeall an tí ag lig scread agus gáire, ag lig orthu go bhfuil siad ag bualadh amach cúpla céim, s' ag casadh ceoil.

Beidh sé go deas nuair a déanann siad aithris beagáinín níos fearr. :) Faoi láthair, níl sé ach ard. Spraoiúil, sona, glic, ach ard.

Nach binn é, am codlata... ciúnas agus mo philiúr bog, faoi dhéireadh.

Brontannas mór agus beag

Bhuel, rinne sé é, an teachín do na paistí. Nach deas an jab a rinne sé! Tá sé fós ar folamh laistigh, ach cuirfidh muid rudeicínt ann dóibh.

Bhí mise cruthaitheach faoi láthair freisin. Bhí lá breithe Niaimhín cúpla lá ó shin (dhá bhlian d'aois) agus rinne mé Bouli agus Sibelín di as cré. Dá mbeadh deich scannáin Bouli ann, bheadh siad againn. Is aoibhinn léi Bouli, mo léan, tá sí i ngreim aige, agus bhí fhios agam gur thaitneadh babóga Bouli léi. Agus bhí an ceart agam, ba bhreá léi iad. Bhí aoibh alainn ionadh uirthi nuair a chonaic sí iad an chéad uair.

Gabh leithscéal as an grianghraf cáilíocht bocht.

Tá mé brodúil asaibh, ní dhearna mé dealbhóireacht ariamh roimhe, mar sin de, ní raibh mé cinnte gurbh fhéidir liom iad a dhéanamh, ach cheap mé, is fir an sneachta iad, cé chomh deacair atá sé sin, liathróid mór bána ag caitheamh hata? Agus má tá siad uafasach, níl Niamh ach óg fós, agus níor cuma liom nuair atá steig meig 's smidiríní déanta díobh.

Na paistí díobhálach sin, mar sin féin, chuir siad amach fuinneog doirse an tí inniu ag caitheamh cloch, agus an chéad lá i ndiadh lá breithe Niamh, chaill Sibelín a ceann agus a cluas deis agus chaill Bouli a ghéag clé. Bhí fhios agam go mbeadh siad briste faoi dhéireadh, ach chomh luath seo? Ar aon nós, dheisigh muid iad le cuid gliú, beidh siad ceart go leor go luath.

Caithfidh mé níos mó a dhéanamh, mar tá siad ag troid futhu. Cén Bouli eile anois? Bouli Báid, Bouli Punk, Bouli Daide, Bouli Ní 's Bouli Ná? Céard a cheapann túsa?

tarraingt anáil

Tá saol beag agam anseo i mo bhólgáinín bídeach. Tá sé sábháilte. Ní fheicim go díreach an pholaitíocht the atá thart ar an nGaeilge, agus náisiúntacht (Is Méiriceánach mé. An rún beag salach é sin?). Níl ach saol mamaí/bean chéile/ceoltóir agam. Tá sé an-simplí. Díreach ceart dom.

Deanaim dearmad go bhfuil daoine ann go gceapann nach cóir dom Gaeilge a fhoghlaim, a labhairt, nó bac leis ar chor ar bith. Tá eagla orm cuairt a thabhairt ar Eireann aríst, beagnach.

Tá fhios agam go maith go bhfuil stór Gaeilge agam cosúil le duine cúig bhliana d'aois. Is fíor sin, dairíre. Is dalta mé fós, agus is dócha go deo. Ní thuigim an cuid is mó ar TG4, RnaG, nó blaganna Gaeilge go héasca. Tá náire agam faoi, agus uaireanta, tagann cotadh orm Gaeilge a úsáid ar bith - ach troidim leis, mar tá mé ag déanamh mo dhícheall, agus creidim i mo bhrionglóid aisteach, do fath ait éigin. Bheadh sé i bhfad níos éasca an Ghaeilge a chur síos, agus á fágáil mar atá sí.

Ach níl. In ionad, déanaim rogha a éisteacht le glór eile, ach fós Éireannach:
an file, Brendan Beehan.

Dúirt sé, "Don't mind the begrudgers."
(agus cúpla rudaí níos measa faoin criticeoir, ach ní cuirfidh mé anseo iad!)

Go raibh maith agat, a Bhreandáin. Cuimhnim é sin i gcónaí.
Fánfaidh mé i mo bhólgán sona, ag cómhrá mar páiste óg, má tá sé mar a chéile duit!

-Níl mé ag caint fútsa, a Sheamais, nó aon cúntóir eile - déan do dhóthain ceartúchán! -

a bheith go díreach soiléir...

Thóg m'fhear chéile an scioból sin an samhradh seo chaite, agus an bhlian seo, rinne agus chuir sé comhartha air. Níor inis mé dó á dhéanamh- rinne sé é ina aonar. Is fear greannmhar é; gráim é. Tá sé an an-deaslámhach. Anois, tá sé lasmuigh ag tógáil tí bhig shúgartha do na paistí. Ba bhreá leo é! Beidh sé go hálainn!

Tá sé i gcónaí gnóthach le rudeicínt.

An féidir leat an comhartha a léamh? seo é níos congaraí:

Ná bí ag déanamh daoine trí chéile. B'fhéidir go mbeidh duine ag siul síos an bothar, ag smaoineamh dó féin, "Cén saghas foirghneamh é sin?"

Beag an baol ... ach is dóigh go gcuirfeadh sé daoine amú, amhrasach faoi, "Cén teanga é sin?"

Is dócha go gceapfar go bhfuil Gàidhlig ann, mar tá roinn Gàidhlig againn sa tír seo.

(Muise, is dócha go mbeidh ranganna Gàidhlig ag Anna ar scoil. Feicfidh muid.

Breathann sé ar an bus so-fháite. )

Bhí ionadh orm, go dearfa, mar bhí an tomhais ceart ag an cuid is mó daoine nuair a chonaic siad ár comhartha nua. Níor cheap mé go raibh sé chomh follasach. Bhuel, TA, tá fhios agam, ach cé a cheapfadh go gcuirfeadh duineicínt comhartha scioból ar scioból?? Níor cheap aon duine go raibh ainm ann, nó aon rud mar sin. Mura fios agamsa, ceapfainn go raibh saghas ainm atá i gceist, ainm an únéir, nó ainm teaghlach.

Níl mé ach ag cabaireacht anois, is cóir dom codladh...

Ag Bailiú Nirt

Bíonn gach tosach lag.

Ach tá muid ag bailiú nirt. ☺

Tá misneach orm arís, cé go raibh rudaí mall ar feadh scaitheamh, tá muid ar ais arís. Bhí mise ag déanamh iontach maith ag úsáid an Gaeilge, má tá cead agam a rá fúm féin, ach bhí Anna stucailte i dTír na Béarlóir. Anois, tar éis maratón Bouli, agus gan focal Béarla ar bith asam, tá Anna ag sugradh as Gaeilge, ag comhrá liom, ar feadh an lae as. Tá mé lan sasta.


Wút wút!

Fiú gur thosaigh sí ag déanamh botún inniú, ag úsáid Gaeilge le Daide (níl Gaeilge aige), agus ní dhearna sí sin ariamh roimhe. Roimh inniú, d'úsáid sí an teanga ceart le daoine diffriúil i gcónaí gan botún amháin, ach an trathnóna seo agus aréir, bhí sé soiléir go raibh sí ag smaoineamh as Gaeilge go hiomlán. An-suimiúil dom. Dúirt sí rudeicint leis, agus ar ndóigh, níor thuig sé focal ar bith, seachas go raibh Gaeilge i gceist, agus bhí ormsa a aistriú.

Baineann sí an-sult as amhránaí maith. Agus go contrártha, is fuath léi amhránaí dona.
B'fhéidir go bhfuil sí i ngrá le Iarla bocht, mar a dúirt mé cheana is dócha. Cupla la o shin chuir si ceist orm, "An feidir linn cuireadh a thabhairt do Iarla chun suipéir a ithe linn?"
Fiafraionn sí an ceist sin go minic.
Cúpla lá i ndiadh sin: "Cá bhfuil sé?"
"Cén duine?"
"Iarla."
"Anois? Níl a fhios agam. "
"NO... Cá bhfuil sé ina chonaí?" Bhí sé soiléir go raibh mé ag cur isteach uirthi.
"Níl fhios agam. Níor bhuail mé leis ariamh roimhe!"

(Tá suil agam go bhfuil fhios agaibh nach bhfuil mise starstruck no aon rud! Dairire!)

Sin é anois. Tá tuirse mór ar mo thóinín bán.

Blas an Mí

Dúirt mé leat faoin glór diffriúil a dheanaim nuair atá mé ag spraoi le Anna. Labhraim, as Gaeilge, cosúil le Eddie Murphy nuair atá mé Donkey, ón scannáin Shrek, nó Shrek fein. Go hiondiúil tá blas Béal Feirste orm, ag deanamh jab dona mar Shrek bocht.

Bhuel, fuair muid scannain nua ag Nollaig o mo chara: Ratatouille. O tá fhios agat cheana féin. Blas Fraincis ar mo Ghaeilge. Nach suimiúil an teach seo! Ait, ar aon nós. Déanaim iarracht, ach níl Gaeltacht againn ar chor ar bith. Tá súil agam gurbh fhéidir le Gaeilgeóir duchais muid a thuiscint, tar éis bliana gan aon Gaeilgeóirí inár saol. Sainchor deacair againn.

In fhirinne, tá Anna mífhoighneach leis an nGaeilge arís. Tar éis Nollaig, agus an cuid am is mó caite leis an teaghlach mór, daoine nach bhfuil aon Gaeilge leo, ní raibh muid á úsáid chomh minic 's ba chóir dúinn.

Agus cuid beag greann leithreas...
Tá leabhar againn, darbh ainm Degas agus an Damhsoir Beag.

Tá bailiríne ann, Marie. Thosaigh sí ag freastal scoil bhailé, agus bhí sí ag dul chun cinn go maith, ach tar éis fadhb slainte ina teaghlach, ní raibh a ndóthain airgead acu don ranganna bailé. 

Dúirt an seanmhúinteóir lei, "...mura mbíonn ranganna gach lá agat beidh orm an pháirt mhór a thabhairt do duine éigin eile."

Thosaigh Anna ag gáire. Níor thuig mé. Cén fath a bhfuil sin greannmhar duit?

Deir si agus fós ag gáire, "Pháirt? pháirt mhór? Cén fath a bhfuil sé ag thabhairt pháirt do dhuineicínt? Nach tuthóg é sin?" 

Tar éis mo gháire féin, bhí orm míniú di, agus gach uair a léimid é, arís 's arís eile. 

B'fhéidir gurbh cóir duit a bheith ann.

Cheap sí go dúirt sé...

Ar feadh an seachtain seo chaite, d'fhoghlaim mé amhráin nua: Peigin Leitir Mór.
Bhuel, bhí cúpla focal ann nar thuig Anna go ro-mhaith ar dtús.

An céad cuid, as an gcurfá:
na focal ceart : Míle grá le m'anam í, sí Peigin Leitir Mór
na focal Anna : Míle grá, is maith liom í, sí Peigín Leitir Mór

Coinneann sí á chanadh.

an dára cuid, sa véarsa déireadh:
na focal ceart: Comhraigh do chuid bullán agus féach go bhfuil siad ann
na focal Anna: Comhraigh do chuid bullán agus féach go bhfuil siad donn

Ní fhéadadh mé an difríocht a chloisteáil eatarthu, ach tar éis ag canadh uair amháin, chuir sí ceist orm. Bhí an comhrá mar seo:
"Cén fath a raibh siad go léir donn?"
D'fhreagar mé, "Na bó? Ní raibh fhios agam go raibh."
"Dúirt an amhráin go raibh.. (agus chan sí) féach go bhfuil siad donn!"

Bhí mé ag gáire ar an úrlár, ar ndóigh. Mo chailín, mo stoirín. :)